Tεχνική ανάλυση | Το blistering των ελαστικών
Γράφει: Μανώλης Σιγουλάκης
Οι ομάδες αντιμετώπισαν μεγάλες δυσκολίες στο Grand Prix Aυστρίας όσον αφορά τις θερμοκρασίες των ελαστικών, με πολλές από αυτές να έχουν προβλήματα blistering, δηλαδή τη δημιουργία φουσκαλών στην επιφάνεια τους. Στο άρθρο αυτό θα εξηγήσουμε το φαινόμενο, τη δημιουργία, την αντιμετώπιση και τις συνέπειές του.
Aς ξεκινήσουμε από τα αίτια της δημιουργίας των φουσκαλών. Το μεγάλο ζήτημα στην αποφυγή του φαινομένου είναι η σωστή διαχείριση των θερμοκρασιών του ελαστικού, ιδιαιτέρως σε ζεστές συνθήκες και σε πίστες στις οποίες αναπτύσσονται μεγάλες ταχύτητες, επομένως και μεγάλα φορτία δυνάμεων. Το φαινόμενο παρατηρείται κυρίως σε πίστες όπως το Red Bull Ring, το Interlagos και το Spa, δηλαδή γρήγορες πίστες, στις οποίες όμως οι ομάδες επιλέγουν setup με μέσα επίπεδα κάθετης δύναμης, αφού υπάρχουν και μερικά πιο κλειστά κομμάτια.
Το blistering ξεκινά στο σκελετό του ελαστικού. Όταν η περιοχή κοντά σε αυτόν υπερθερμαίνεται, δημιουργούνται φουσκάλες στη γόμα. Παρόλο που το πρόβλημα ξεκινά στο εσωτερικό του ελαστικού, το αποτέλεσμα γίνεται σχεδόν άμεσα ορατό στην επιφάνειά του. Οι φουσκάλες κάνουν πιο εύκολη την αποκόλληση τμημάτων του ελαστικού και αυτό, κατά τη διάρκεια ενός stint, μπορεί να δημιουργήσει κενό σε ένα πλήρη κύκλο του, όπως μπορείτε να δείτε στην παρακάτω φωτογραφία.
Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται κυρίως στην εσωτερική πλευρά της επιφάνειας του ελαστικού, δηλαδή προς το σασί του μονοθεσίου, αφού εκεί αναπτύσσονται οι υψηλότερες θερμοκρασίες. Οι αιτίες είναι δύο: Η πρώτη είναι η κατασκευή του ελαστικού, καθώς βάσει δομής ασκούνται μεγαλύτερες δυνάμεις σε αυτό το σημείο της επιφάνειας. Η δεύτερη αιτία είναι ένας παράγοντας που καθορίζουν οι ομάδες, το camber, δηλαδή η κλίση του ελαστικού σε σχέση με το έδαφος. Όταν ο τροχός είναι κάθετος στο επίπεδο, το μονοθέσιο γίνεται περισσότερο αποδοτικό στο φρενάρισμα και την επιτάχυνση. Όμως, οι ομάδες πάντα επιλέγουν αρνητική κλίση σε κάποιο βαθμό (όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα), αφού αυτό βοηθά το μονοθέσιο να στηριχθεί καλύτερα στους εξωτερικούς τροχούς όταν στρίβει, άρα είναι πιο σταθερό στις στροφές. Επομένως, οι ομάδες πρέπει να βρουν τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στον καλό χειρισμό του μονοθεσίου και την αποφυγή της υπερθέρμανσης της επιφάνειας των ελαστικών του.
Repasamos la definición de "Camber" de la mano de @ScuderiaFerrari ????#Conceptos #F1 #Concepts pic.twitter.com/dktszwd1bo
— Whiz Formula © (@WhizFormula) September 8, 2016
H αντιμετώπιση του φαινομένου είναι αρκετά δύσκολη, αν το πρόβλημα έχει ήδη ξεκινήσει, αφού το ελαστικό δεν μπορεί να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση, λόγω των τμημάτων ελαστικού που έχουν αποκολληθεί. Το μόνο που μπορεί να κάνει ο οδηγός του μονοθεσίου είναι να ακολουθήσει ένα λιγότερο επιθετικό οδηγικό στυλ. Έτσι, τα ελαστικά μπαίνουν στα σωστά παράθυρα λειτουργίας και αποφεύγεται η δημιουργία περαιτέρω φουσκαλών.
Τέλος, θα αναφερθούμε στις συνέπειες του blistering. Η πρώτη και πιο επώδυνη, αφορά την απόδοση του μονοθεσίου και είναι ουσιαστικά ένα… domino. Με τη θερμοκρασία των ελαστικών να αυξάνεται, αλλά και την επιφάνεια επαφής τους με την άσφαλτο να έχει μειωθεί, η πρόσφυση μειώνεται και το μονοθέσιο γλιστρά. Αυτό αυξάνει περαιτέρω τη θερμοκρασία του ελαστικού, σε όλη του την επιφάνεια, άρα αυξάνεται δραματικά η φθορά και γίνεται πιο δύσκολη η οδήγηση. Μία δεύτερη συνέπεια, που όμως δεν είναι τόσο σημαντική, είναι η πρόκληση κραδασμών στο μονοθέσιο, αφού η επιφάνεια του ελαστικού δεν είναι πια ομοιόμορφη.
Όλα αυτά συμβάλλουν σε μείωση του ρυθμού, κάτι που γίνεται αντιληπτό εξετάζοντας το γυρολόγιο του φετινού Αυστριακού Grand Prix. O Sebastian Vettel κάνει το pitstop του στον 35ο γύρο, ενώ ο Valtteri Bottas ακολουθεί στον 42ο και βγαίνει πρώτος, με διαφορά 4,5 δευτερολέπτων από το Γερμανό. Oι δύο οδηγοί ξεκινούν το stint τους με παρόμοιους χρόνους, όμως με το φορτίο καυσίμου να μειώνεται, αναμένεται να δούμε ταχύτερους γύρους. Αυτό επιβεβαιώνεται, αλλά μόνο στην περίπτωση του οδηγού της Ferrari, αφού αυτός της Mercedes αντιμετωπίζει προβλήματα blistering. Kατά τη διάρκεια του stint, ο Bottas έχανε περίπου δύο με πέντε δέκατα ανά γύρο, παρά τα πιο φρέσκα ελαστικά, όταν οι δύο οδηγοί δεν είχαν μπροστά τους πιο αργά μονοθέσια, που ήταν ένα γύρο πίσω.
Ο Bottas τελικά κρατήθηκε στην πρώτη θέση, όμως το blistering παραλίγο να μας δώσει έναν άλλο νικητή, υπενθυμίζοντάς μας πόσο σημαντικό είναι να αποφευχθεί το φαινόμενο.
