Σχεδιασμός δρόμων και κανονισμοί… Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα
Γράφει: Konstantinos Kouretas
Αναρωτηθήκατε ποτέ με ποιον τρόπο σχεδιάζονται οι δρόμοι; Ποιες δεσμεύσεις έχουν οι μηχανικοί που ασχολούνται με αυτή τη δουλειά;
Όλοι θα θέλαμε τους ομορφότερους δρόμους, τους πιο ενδιαφέροντες οδηγικά, τους πιο ασφαλείς. Να είστε σίγουροι ότι και οι οδοποιοί μηχανικοί αρχικά αυτό θέλουν… όμως δεν γίνεται πάντα το ιδανικό. Το περιβάλλον, τα κτίρια, το ανάγλυφο, τα εδάφη και τόσοι άλλοι παράγοντες καθορίζουν τις επιλογές σχεδίασης και τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο… στριμωγμένα τη στιγμή που ο σχεδιασμός οφείλει να συμμορφώνεται σε συγκεκριμένες προδιαγραφές. Δεν θα είμαστε πολύ… αναλυτικοί, αλλά φυσικά μπορείτε να μας ρωτήσετε ό,τι θέλετε σχετικό σε συζητήσεις πάνω στο άρθρο…
Οι προδιαγραφές αυτές είναι το σημαντικότερο κομμάτι που… ενώνει τους οδοποιούς ανά τον κόσμο και μετά από δεκαετίες έρευνας και ένταξης στις νομοθεσίες κρατών έχουν ως αποτέλεσμα την ομοιογένεια στη σχεδίαση και την κατά το δυνατόν εξασφάλιση του υψηλού της επιπέδου. Για να είμαστε ακριβείς… μιλάμε για “οδηγίες” και όχι “προδιαγραφές”, αφού είναι δεδομένο ότι είναι σχεδόν αδύνατο ο σχεδιασμός να συμμορφώνεται με όλα όσα προβλέπονται μέσα σε αυτές, λόγω των φυσικών περιορισμών που αναφέραμε παραπάνω.
Οι Οδηγίες διαμορφώνεται μετά από χρόνια μελέτης κι έρευνας, σε σχέση με την ανθρώπινη συμπεριφορά, τις ταχύτητες που αναπτύσσουν οι οδηγοί υπό συγκεκριμένες συνθήκες και γεωμετρίες οδού, τις αντιδράσεις τους, τα ατυχήματα κτλ. Έτσι, ανάλογα με τη σημασία του δρόμου, τον φόρτο και τον ρόλο που επιτελεί προσδιορίζονται τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά του ως προς τις ακτίνες των στροφών, τις κατά μήκος και εγκάρσιες κλίσεις, τα μήκη ορατότητας, τις διαπλατύνσεις, τη διατομή του κτλ. Καθώς ο σχεδιαστής… παλεύει να χαράξει ένα δρόμο στο βουνό, ή ανάμεσα σε ιδιοκτησίες, πρέπει κάθε στιγμή να προσπαθεί να ακολουθεί τις οδηγίες.
Οποιοσδήποτε Έλληνας μηχανικός που ασχολείται με τον σχεδιασμό δρόμων θα σας πει ότι είναι σχεδόν αδύνατο σε μία μελέτη του να μπορούν να ισχύουν άνετα και τα 3 κριτήρια που ορίζουν οι ελληνικές Οδηγίες (Κριτήριο Ι: αρμονία και συνέχεια στη μελέτη, Κριτήριο ΙΙ: αρμονία και συνέχεια στη λειτουργική ταχύτητα, Κριτήριο ΙΙΙ: δυναμική κίνησης των οχημάτων). Όμως… προσπαθεί να φτάσει όσο πιο κοντά γίνεται στην ικανοποίησή τους.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, η Ομοσπονδιακή Διεύθυνση Αυτοκινητοδρόμων FHWA (Federal Highway Administration) του ομοσπονδιακού… υπουργείου μεταφορών (DOT – Department of Transportation) έχει τέτοιες Οδηγίες εδώ και δεκαετίες και φροντίζει να τις ανανεώνει με νέες έρευνες που λαμβάνουν υπόψη τις αλλαγές στην τεχνολογία των οχημάτων, των δρόμων και τη συμπεριφορά των οδηγών. Παράλληλα, ειδικότερες οδηγίες εκδίδει και ο AASHTO – American Association of State Highway and Transportation Officials, που είναι σχετική μη κυβερνητική οργάνωση. Αντίστοιχες οδηγίες είναι οι RAS στη Γερμανία και το Design Manual for Roads and Bridges (DMRB) στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι οδηγίες της SATCC – Southern Africa Transport and Communications Commission για τη Νότιο Αφρική κτλ.
Οι ελληνικές Οδηγίες λέγονται ΟΜΟΕ (Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων), ουσιαστικά έχουν λίγο πάνω από μια δεκαετία ζωής και βρίσκονται υπό συνεχείς αναθεωρήσεις και αναβαθμίσεις, ώστε να γίνουν ακόμα πληρέστερες. Αρχικά έχουν βασιστεί στις γερμανικές Οδηγίες, όμως με τον καιρό ενσωματώνουν περισσότερα στοιχεία από άλλες χώρες, όπου κρίνονται πιο κατάλληλα για την ελληνική πραγματικότητα ή εμφανίζουν καλύτερη εξειδίκευση. Για παράδειγμα, οι υπό έκδοση οδηγίες σχεδιασμού κόμβων κυκλικής κίνησης (roundabouts) έχουν πολύ πιο… αμερικάνικες επιρροές.
Για να πάρετε μια ιδέα των χαρακτηριστικών που έχει υπόψη του ένας μηχανικός κατά τον σχεδιασμό, ρίξτε μια ματιά στις παρακάτω εικόνες. Ο πίνακας αναφέρεται σε γεωμετρικά χαρακτηριστικά του δρόμου και τις οριακές τιμές τους ανάλογα με την ταχύτητα και άλλες επιλογές, ενώ το διάγραμμα προσδιορίζει τις επιτρεπόμενες τιμές στις ακτίνες δύο διαδοχικών καμπυλών (οριζόντιος άξονας η μια καμπύλη, κάθετος η άλλη).
[inpost_image open_in_lightbox=”1″ align=”left” width=”545″ height=”380″ description=”” thumb_margin_bottom=”0″ thumb_margin_right=”0″ thumb_margin_left=”0″ border=”” thumb_border_radius=”2″ thumb_shadow=”0 1px 4px rgba(0, 0, 0, 0.2)” description=”” sc_id=”sc1411141851389″]https://autogrip.gr/wp-content/uploads/2014/09/OMOE_Curves.png[/inpost_image]
[inpost_image open_in_lightbox=”1″ align=”left” width=”545″ height=”380″ description=”” thumb_margin_bottom=”0″ thumb_margin_right=”0″ thumb_margin_left=”0″ border=”” thumb_border_radius=”2″ thumb_shadow=”0 1px 4px rgba(0, 0, 0, 0.2)” description=”” sc_id=”sc1411141813258″]https://autogrip.gr/wp-content/uploads/2014/09/OMOE_Table11-1.png[/inpost_image]
Ναι, γίνονται λάθη και κακές μελέτες… όμως την επόμενη φορά που θα δείτε κάποιον δρόμο σχεδιασμένο… περίεργα, σκεφτείτε ότι ακόμα κι αυτό το τελικό σχέδιο… μπορεί να ήταν το καλύτερο δυνατό.
Αυτή λοιπόν ήταν μια απλή εξήγηση του πως γίνεται αυτή η δουλειά στο παρασκήνιο… Για οποιαδήποτε άλλη απορία σε σχέση με τον σχεδιασμό των δρόμων… εδώ είμαστε!
