Σήμερα θα μιλήσουμε για τρεις από τους πιο βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν το στήσιμο ενός μονοθεσίου και είναι σε μεγάλο βαθμό αλληλένδετοι: Το μεταξόνιο, που είναι η απόσταση ανάμεσα στον εμπρός και τον πίσω άξονα, την ανάρτηση, το κομμάτι δηλαδή που συνδέει το πάτωμα με τους τροχούς και τα ελαστικά, το μοναδικό σημείο επαφής όλων των παραπάνω με το δρόμο.
Μεταξόνιο
Ο πιο σταθερός από τους τρεις παράγοντες, θέτει τη βάση για τη γενική (πολύ γενική) συμπεριφορά ενός αυτοκινήτου. Επειδή έχουμε μιλήσει αναλυτικά στο παρελθόν για το ρόλο του, σε αυτό το άρθρο θα αναφέρουμε συνοπτικά ότι: Το μακρύ μεταξόνιο συνοδεύεται από μεγαλύτερη σταθερότητα στο φρενάρισμα και στις μεγάλες ταχύτητες, πληρώνοντας το αντίστοιχο τίμημα στα αργά/κλειστά κομμάτια.
Το κοντό μεταξόνιο από την άλλη πλευρά έχει την τάση να συμβάλλει στο ευκολότερο “ζέσταμα” των ελαστικών επειδή, όπως είχαμε αναφέρει και στην αντίστοιχη ανάλυση, “το φορτίο είναι πολύ πιο ενεργό”. Δηλαδή η μεταφορά βάρους ανάμεσα στον εμπρός και τον πίσω άξονα συμβαίνει πιο συχνά και έντονα. Στα γενικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της διάταξης, η ευκινησία στα κλειστά κομμάτια και η νευρικότητα στις μεγάλες ταχύτητες.
Ανάρτηση
Επειδή το μεταξόνιο είναι ένας παράγοντας που παραμένει σταθερός, η ανάρτηση είναι αυτή που θα πρέπει να προσαρμοστεί τόσο στα ειδικά χαρακτηριστικά του σασί, όσο και στα μεταβαλλόμενα χαρακτηριστικά της κάθε διαδρομής. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι δύο: Χάραξη και τύπος οδοστρώματος.
Εκτός από τις βασικές αρχές που γνωρίζουμε όλοι, ότι δηλαδή οι πίστες που διαθέτουν ανωμαλίες στο οδόστρωμα απαιτούν και “μαλακές” ρυθμίσεις, ο τρόπος λειτουργίας της ανάρτησης, η σχέση της με τα ελαστικά και οι επιλογές που κρύβονται πίσω από τις αποφάσεις των ομάδων είναι αρκετά πιο περίπλοκες.
Αρχικά, πρέπει να μιλήσουμε για το πολύ σημαντικό ζήτημα της μεταφοράς βάρους κατά την επιτάχυνση και το φρενάρισμα. Οι μαλακές ρυθμίσεις στην ανάρτηση, επιτρέπουν στο βάρος του μονοθεσίου να μετακινηθεί προς τα εμπρός κατά το φρενάρισμα, αυξάνοντας την κάθετη φόρτιση των αντίστοιχων ελαστικών και αποτρέποντας το μπλοκάρισμα. Κατά την επιτάχυνση, το ίδιο συμβαίνει με τα πίσω ελαστικά, μιας και μέρος της ενέργειας που παράγεται από την πρόσθια κίνηση εκτονώνεται στο “βύθισμα” της ουράς. Χωρίς αυτήν την κάθετη κίνηση του αμαξώματος, η ενέργεια αυτή βρίσκει τρόπο διαφυγής μέσω των ελαστικών, που “σπινάρουν”.
Οπότε, ένα μονοθέσιο με μακρύ μεταξόνιο, που έχει σαν βάση την ηπιότερη μεταφορά βάρους, τείνει να χρησιμοποιεί μαλακότερες ρυθμίσεις στην ανάρτηση ως αντίμετρο. Και ένα μονοθέσιο με κοντό μεταξόνιο, σκληραίνει τις αναρτήσεις έτσι ώστε να μην γίνει η αρχική, έντονη μεταφορά, υπερβολική σε σημείο αστάθειας.
Όλες αυτές οι ρυθμίσεις όμως, θα πρέπει να γίνονται λαμβάνοντας υπόψη και τη διαμόρφωση της κάθε πίστας. Οπότε καταλαβαίνουμε πόσο δύσκολη είναι η επίτευξη της τελειότητας από τις ομάδες, σε κάθε διαδρομή που επισκέπτεται το πρωτάθλημα. Επιπλέον τονίζουμε πως αυτοί οι τρεις παράγοντες, αν και σημαντικοί, είναι μόνο ένα μικρό κομμάτι του παζλ που αποτελείται από όλες τις ρυθμίσεις ενός μονοθεσίου.
Τι ρόλο παίζει όμως η ανάρτηση και το μεταξόνιο στη συμπεριφορά των ελαστικών;
Τα ελαστικά διαθέτουν ένα συγκεκριμένο φάσμα θερμοκρασίας στο οποίο μπορούν να λειτουργήσουν ιδανικά. Όλες οι ρυθμίσεις και οι επιλογές που αναφέραμε παραπάνω, έχουν ως τελικό σκοπό την επίτευξη αυτού του στόχου.
Τα ελαστικά φορτίζονται τόσο από τις δυνάμεις που δέχονται (διαμήκη και εγκάρσια), όσο και από την τριβή με το οδόστρωμα.
Το μονοθέσιο με μαλακές ρυθμίσεις στην ανάρτηση, θα φορτίσει περισσότερο τα ελαστικά του διερχόμενο από μια γρήγορη καμπή, επειδή η κλίση του αμαξώματος θα είναι μεγαλύτερη. Στο φρενάρισμα, τα εμπρός ελαστικά θα δεχτούν μεγαλύτερο φορτίο χωρίς να μπλοκάρουν, ενώ στην επιτάχυνση το ίδιο θα συμβεί και με τα πίσω.
Στον αντίποδα, το υπερβολικά “μαλακό” στήσιμο θα οδηγήσει σε ασαφή συμπεριφορά, και αν η μεταφορά βάρους ξεπεράσει κάποια όρια, τα πράγματα ίσως γίνουν επικίνδυνα.
Οι σκληρές ρυθμίσεις, θα παρέχουν μικρότερη κλίση στις στροφές, άρα καλύτερη κατευθυντικότητα, ευκινησία και έλεγχο από τον οδηγό, όμως: Το μονοθέσιο θα έχει την τάση να μπλοκάρει τους τροχούς του κατά το φρενάρισμα, να σπινάρει κατά την επιτάχυνση, και να έχει πιο απότομες αντιδράσεις στις μεγάλες ταχύτητες λόγω μικρότερης απορρόφησης των κραδασμών.
Αν ο οδηγός προσπαθήσει να αποτρέψει τα δύο παραπάνω φαινόμενα, ίσως πέσει στην παγίδα του να οδηγήσει πιο συντηρητικά από ότι πρέπει, μη καταφέρνοντας έτσι να ζεστάνει αποτελεσματικά τα ελαστικά του.
Σε αντίθετη περίπτωση, τα υπερβολικά σπιναρίσματα και μπλοκαρίσματα, θα οδηγήσουν σε υπερθέρμανση και πρόωρη καταστροφή του ελαστικού.
Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε, είναι ότι οι συνδυασμοί χάραξης, τύπου οδοστρώματος, ελαστικών, μεταξονίου και ανάρτησης είναι τόσοι πολλοί, που η μη ύπαρξη κάποιου συμβιβασμού, έστω μικρού, γίνεται σχεδόν αδύνατη.
Πολύ μεγάλο ρόλο παίζουν σε αυτά οι ρυθμίσεις camber και οι πιέσεις των ελαστικών.
Μπορείτε και εσείς με βάση αυτές τις πληροφορίες να κάνετε τους δικούς σας συνδυασμούς, και να εξηγήσετε κατά αυτόν τον τρόπο τα διάφορα θέματα της επικαιρότητας.
Μερικά χρήσιμα άρθρα που έχουμε γράψει στο παρελθόν, και θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση του παραπάνω κειμένου, είναι τα εξής:
Με απλά λόγια #5 | Μακρύ ή κοντό μεταξόνιο;
Ελαστικά | Η σχέση της πίεσής τους με την απόδοση
Απόψεις | Οι αδυναμίες του συνδυασμού Hamilton-Mercedes
DriveAlyze This | Ρυθμίσεις αναρτήσεων και συμπεριφορά μονοθεσίου στην οδήγηση
