Η ασφάλεια στην F1
Γράφει: Μανώλης Σιγουλάκης
Με αφορμή τη συμπλήρωση 19 ετών από τα τελευταία μέχρι σήμερα (και ελπίζουμε και για πολύ καιρό ακόμα) θανατηφόρα ατυχήματα οδηγών στη Formula 1, αυτά των Ayrton Senna και Roland Ratzenberger στην Imola το 1994, γράφουμε σε αυτό το άρθρο τους παράγοντες που βοήθησαν στο να σταματήσουν οι θάνατοι στη Formula 1 και όχι μόνο.
Τα μονοθέσια
Πολλά από τα ατυχήματα που κόστισαν ζωές οφειλόταν σε τραυματισμούς στον αυχένα και το κεφάλι των οδηγών. Για αυτό το λόγο βελτιώθηκαν τα cockpit. Τα πλαϊνά ψήλωσαν και έγιναν πιο ανθεκτικά, με τη προσθήκη του headrest, ενώ έγινε υποχρεωτική η αφαίρεση του τιμονιού ώστε να γίνεται εύκολα η έξοδος του οδηγού. Υποχρεωτικός είναι και ο πυροσβεστήρας που ενεργοποιείται με αισθητήρα και το μηχάνημα εγγραφής των πληροφοριών για τα αίτια και τη σοβαρότητα των ατυχημάτων. Επιπλέον, στο cockpit υπάρχουν φώτα που ενημερώνουν τους οδηγούς για το τι σημαία υπάρχει στη πίστα και σε ποια σημεία, ενώ και το πλάτος των μονοθεσίων μεγάλωσε και έγινε 2 μέτρα. Για λόγους ασφάλειας, ουκ ολίγες φορές έχει μειωθεί η απόδοση των μονοθεσίων, κυρίως μειώνοντας τις τελικές ταχύτητες. Τα crash tests έγιναν πιο αυστηρά ενώ στις ρόδες υπάρχει σύρμα που τις συγκρατεί, για να μη βρίσκονται στη πίστα μετά από ατύχημα.
Ο εξοπλισμός
Υποχρεωτικές αλλαγές υπήρξαν και στον εξοπλισμό των οδηγών. Το κράνος, που ζυγίζει περίπου 1,25 κιλά, περνά από έλεγχο της FIA. Αρκετά ανθεκτική είναι και η προσωπίδα του κράνους. Στο πίσω του μέρος υπάρχει το σύστημα HANS που βοηθά στη προστασία του κεφαλιού και του αυχένα. Το σύστημα αυτό, συνδέεται με το κράνος και το μονοθέσιο, ώστε να αποτρέψει τον οδηγό από το να χτυπήσει το κεφάλι του στο τιμόνι. Τα ρούχα των οδηγών έχουν αλλάξει και αντέχουν σε θερμοκρασίες ως 800οC, κυρίως για να προστατεύονται οι οδηγοί σε περίπτωση φωτιάς.
Οι πίστες
Οι πιο επικίνδυνες πίστες άλλαξαν χάραξη και μορφή. Έχουν δημιουργηθεί έξοδοι διαφυγής, που τα τελευταία χρόνια αποτελούνται από άσφαλτο, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που βλέπουμε χόρτο ή αμμοπαγίδα (χαλίκι). Μεγάλες και οι αλλαγές στις μπαριέρες οπού βρίσκουμε προστατευτικά λάστιχα. Σε κάθε πίστα υπάρχει ιατρικό κέντρο, οπού οι τραυματίες οδηγοί κάνουν ελέγχους και δέχονται τις πρώτες βοήθειες, αφού αποχωρήσουν από την πίστα. Δύο ελικόπτερα, τέσσερα ασθενοφόρα και 5 πυροσβεστικά οχήματα είναι έτοιμα σε περίπτωση που χρειαστούν να επέμβουν. Τέλος, σε κάθε 300 μέτρα υπάρχουν εθελοντές με πυροσβεστήρες που βοηθούν σε περιπτώσεις φωτιάς και μαζεύουν κομμάτια μονοθεσιών μετά από ατυχήματα. Έκτος της πίστας, κατά τη διάρκεια ενός αγωνιστικού τριημέρου, σε επιφυλακή μπαίνουν 15 νοσοκομεία.
Ο κόσμος και οι μηχανικοί
Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε τραυματία θεατή ή μηχανικό. Οι μηχανικοί υποχρεούνται να φοράνε αντιπυρικές φόρμες και κράνη. Μετά από ατύχημα στο μοιραίο GP του San Marino το 1994 (ευτυχώς χωρίς θύματα) στα pit, υπάρχει όριο ταχύτητας (60 χλμ/ω στα ελεύθερα και 80 χλμ/ω σε κατατακτήριες και αγώνα πλην ελαχίστων εξαιρέσεων). Οι θεατές προστατεύονται από πλέγματα, που υπάρχουν γύρω από τη πίστα, ωστόσο κάποιες φορές το ύψος τους δεν είναι αρκετό και έχουμε ατυχήματα.
Η FIA
Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Αυτοκινήτου, έχει παίξει το μεγαλύτερο ρόλο στην αύξηση της ασφάλειας. Έχει φροντίσει ώστε να υπάρχει στο πίσω μέρος του grid το ιατρικό αυτοκίνητο, με εξειδικευμένο προσωπικό, το οποίο θα ακολουθήσει στο πρώτο γύρο τα μονοθέσια και θα βρεθεί γρήγορα κοντά στους οδηγούς όταν γίνει ατύχημα. Κάνει συνεχώς ελέγχους στα μονοθέσια και τους οδηγούς.
Τα πρόσωπα
Η Formula 1 οφείλει πολλά ευχαριστώ στους ανθρώπους που την έκαναν ασφαλέστερη. Πρώτα απ’ όλα στον Professor Sid Watkins, που δεν έσωσε μόνο ζωές μέσα στη πίστα, άλλα και εκτός αυτής, βοηθώντας στη κατασκευή ασφαλών μονοθεσίων. Ο ρόλος του ήταν καθοριστικός, έσωσε τις ζωές των Rubens Barrichello, Mika Hakkinen, Alex Zanardi και άλλων. Η πίκρα του ήταν ότι δεν κατάφερε να σώσει τον καλό του φίλο Ayrton Senna. Μια αναφορά πρέπει να κάνουμε στον Sir Jackie Stewart που μαζί με τον Watkins σχεδίασαν καλύτερα μονοθέσια, και τον Niki Lauda που μετά τους θανάτους του Senna και του Ratzenberger, ίδρυσε τη λέσχη πιλότων (GPDA)
Tα μεγάλα ατυχήματα τα τελευταία 19 χρόνια
GP Μονακό 1994 – Κarl Wendlinger: Ο Αυστριακός είχε ατύχημα μετά το τούνελ, στις πρώτες ελεύθερες δοκιμές. Παρέμεινε σε κώμα για δύο μήνες, αλλά έγινε καλά και έτρεξε ξανά στη Formula 1.
GP Aυστραλίας 1995 – Μika Hakkinen: Κατά τη διάρκεια των κατατακτήριων δοκιμών, ένα κλαταρισμένο ελαστικό τον έστειλε με ιλιγγιώδη ταχύτητα στον τοίχο. Χτύπησε το κεφάλι του και σώθηκε στη πίστα. Έμεινε στο νοσοκομείο για δύο μήνες και παρά τους φόβους πως δε θα ξαναγυρνούσε στη Formula 1, γύρισε πιο δυνατός από ποτέ και έγινε δύο φορές παγκόσμιος πρωταθλητής.
GP Αργεντινής 1996 – Pedro Diniz: Μετά από pitstop, πρόβλημα με τη βαλβίδα καυσίμου τύλιξε το μονοθέσιό του σε φλόγες. Ο ίδιος δεν έπαθε κάτι.
GP Μ. Βρετανίας 1999 – Michael Schumacher: Ένα πρόβλημα με τα φρένα του μονοθεσίου του, προκάλεσε σοβαρό ατύχημα στο οποίο έσπασε το πόδι του. Ακολούθησαν 5 πρωταθλήματα.
GP Ευρώπης 1999 – Pedro Diniz: Ένα πρόβλημα του Damon Hill στην εκκίνηση έφερε χάος, με κυριότερο θύμα τον Diniz. Το μονοθέσιο του Βραζιλιάνου κατέληξε να είναι ανάποδα, αλλά ο ίδιος στάθηκε τυχερός και ήταν καλά στην υγεία του.
GP Ιταλίας 2000 – Paolo Ghisliberti: O εθελοντής έχασε τη ζωή του σε ένα μεγάλο ατύχημα στο πρώτο γύρο του αγώνα της Monza.
GP Αυστραλίας 2001 – Graham Beveridge: Άλλος ένας εθελοντής σκοτώθηκε όταν τον χτύπησε τροχός από το μονοθέσιο του Jacques Villeneuve που είχε σύγκρουση με τον Ralf Schumacher.
GP Βραζιλίας 2003 – Fernando Alonso: Ο Ισπανός δεν είδε τα θραύσματα από το ατύχημα του MarkWebber, έπεσε πάνω τους και ακολούθησε ένα μεγάλο ατύχημα. Δεν τραυματίστηκε.
GP Καναδά 2007 – Robert Kubica: Είχε ένα τρομακτικό ατύχημα όταν έπεσε στο πίσω μέρος του μονοθεσίου του Trulli. Χτύπησε δυνατά στον τοίχο και έκανε περιστροφές στον αέρα. Έσπασε το δεξί του πόδι και γύρισε δυνατός ώσπου ξανατραυματίστηκε πιο σοβαρά σε αγώνα rally.
GP Ευρώπης 2010 – Mark Webber: Ένα τρομακτικό ατύχημα με τον Kovalainen οδήγησε (ευτυχώς) μόνο σε εντυπωσιακές εικόνες.
GP Βελγίου 2012 – Fernando Alonso: H απροσεξία του Grosjean παραλίγο να ολοκληρωθεί με δράματα. Το μονοθέσιο του Γάλλου πέρασε λίγα εκατοστά μακριά από το κράνος του Alonso, που εκτός από το σοκ δεν είχε κάτι άλλο.
