Λίγο πριν τον αγώνα του Χοκενχάιμ η FIA αποφάσισε να απαγορεύσει το συγκεκριμένο σύστημα, με την αιτιολόγηση ότι εμπίπτει στην κατηγορία των κινητών αεροδυναμικών βοηθημάτων. Τι είναι όμως το FRIC; Πως λειτουργεί; Σε τι χρησιμεύει;
Στη σειρά των άρθρων που ακολουθεί, θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στις ερωτήσεις αυτές. Κάνοντας πρώτα μία σύντομη ανασκόπηση για το πως λειτουργεί η ανάρτηση. Ένα σύστημα που η αξία του δεν εκτιμάται τόσο όσο πρέπει. Σκοπός του άρθρου, να δοθούν απαντήσεις σε εύλογα ερωτήματα που έχουν ανακύψει όσον αφορά την απόφαση της FIA στο μέσον της περιόδου.
Και το όνομα αυτού…. FRIC
Το αρκτικόλεξο FRIC είναι η συντόμευση του όρου Front-Rear Suspension Inter Connection ή Διασύνδεση Εμπρός – Πίσω Ανάρτησης. Προδίδει ένα μηχανισμό που συνδέει, μέσω κάποιας διάταξης, την εμπρός και πίσω ανάρτηση. Ο όρος αυτός είναι μάλλον παραπλανητικός. Γιατί, πέρα της διασύνδεσης της εμπρός και πίσω ανάρτησης οι ομάδες, με πρωτοπόρο τη Mercedes, προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα. Στη σύνδεση των δύο πλευρών του μονοθέσιου.
Το αρκτικόλεξο FRIC, χρησιμοποιείται για την περιγραφή ενός συστήματος που ελέγχει τόσο την ανύψωση / βύθιση του μονοθέσιου (heave) όσο και τη στροφή του περί του διαμήκους άξονα (roll). Ελέγχει δε και την τάση του μονοθέσιου για βύθιση / ανύψωση του εμπρός του μέρους (pitch). Αποτέλεσμα της εξέλιξης της συγκεκριμένης τεχνολογίας, είναι μονοθέσια με αποτελεσματικότητα ανάρτησης αντίστοιχης των μονοθέσιων της περιόδου 1992-1993 με τις ενεργητικές αναρτήσεις. Κάτι που διευκόλυνε ιδιαίτερα τους οδηγούς.
Η απώλεια του έγινε άμεσα αισθητή, στον αγώνα του Χοκενχάιμ. Αγώνας όπου η συχνότητα των αλλαγών ελαστικών αυξήθηκε, με τους νικηφόρους συνδυασμούς να επιλέγουν στρατηγική τριών pit-stop. Όπου τα μπλοκαρίσματα στους εμπρός τροχούς, στο τέλος των ευθειών, αποτέλεσμα της αποφόρτισης του ελαστικού, ήταν κάτι το συνηθισμένο. Όπως και οι μάχες μεταξύ των οδηγών που έφεραν σε όλους μας χαμόγελα. Γιατί καλή η τεχνολογία. Αλλά αυτή η έκρηξη αδρεναλίνης, όταν βλέπεις μονοθέσια να κινούνται με 300km/h σε απόσταση μερικών εκατοστών μεταξύ τους δεν συγκρίνεται με τίποτα.
Πριν ξεκινήσουμε όμως την ανάλυση μας, θα πρέπει πρώτα να μιλήσουμε για ένα από τα βασικά συστήματα κάθε οχήματος. Την ανάρτηση. Εδώ θα εστιάσουμε περισσότερο. Γιατί για να κατανοήσουμε την αξία του FRIC θα πρέπει να γνωρίζουμε, ή να έχουμε κάποια ιδέα, το πως δουλεύει η ανάρτηση.
Αναρτήσεις – Ορισμοί
Η ανάρτηση είναι το σύστημα που συνδέει το κυρίως όχημα (αναρτώμενο τμήμα) με τους τροχούς (μη αναρτώμενο τμήμα) και επιτρέπει τη σχετική κίνηση μεταξύ τους. Αποτελείται από τρία υποσυστήματα.
- Ένα ελαστικό υποσύστημα, συνήθως κάποιο ελικοειδές ελατήριο, που παράγει μία δύναμη, αντίθετη της φοράς της μετακίνησης και ανάλογης του μεγέθους της μετακίνησης.
- Ένα υποσύστημα αποσβεστήρα (αμορτισέρ). Ο αποσβεστήρας παράγει μία δύναμη απόσβεσης με φορά αντίθετη της φοράς κίνησης της ανάρτησης, και μεγέθους ανάλογου της ταχύτητας μετακίνησης της ανάρτησης.
- Ένα υποσύστημα μηχανικών συνδέσμων ελαστικών ή μεταλλικών των οποίων, η γεωμετρία, τα μηχανικά χαρακτηριστικά και η συνδεσμολογία τους, επηρεάζουν και τα στατικά και δυναμικά χαρακτηριστικά της ανάρτησης.
Ο ρόλος της ανάρτησης είναι διττός.
- Να διατηρεί τους τροχούς σε επαφή με το δρόμο, ελαχιστοποιώντας τις επιταχύνσεις στο αναρτώμενο τμήμα του οχήματος.
- Να φορτίζει κάθε άκρο του οχήματος όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφα σε κάθε περίσταση ώστε να αποφεύγεται η άνιση φθορά των ελαστικών.
Η βέλτιστη συμπεριφορά της ανάρτησης θα πρέπει να εξασφαλίζεται για ένα μεγάλο εύρος συνθηκών. Σε κίνηση σε ευθεία σε ομαλό δρόμο χωρίς το όχημα να επιταχύνει ή να επιβραδύνει. Αλλά και σε έναν απότομο ελιγμό με τον οδηγό να ζητά από το όχημα να επιτελέσει μία σειρά από εργασίες σε σύντομο χρονικό διάστημα ώστε να αποφύγει κάποιον κίνδυνο.
Η συμπεριφορά της ανάρτησης, μπορεί να μεταβάλλεται ή όχι, μέσω της επέμβασης στα μηχανικά χαρακτηριστικά των επιμέρους συστημάτων. Αναλόγως των προδιαγραφών του οχήματος και της οικονομικής ελευθερίας που έχουν οι μηχανικοί υπάρχουν υλοποιήσεις όπως:
- Mε περιορισμένη (πχ. παθητική τετραδιεύθυνση, σύστημα αντί-βύθισης κλπ.) ή χωρίς δυνατότητα μεταβολής των χαρακτηριστικών,
- Mε δυνατότητα μεταβολής κάποιων χαρακτηριστικών, όπως των χαρακτηριστικών των αποσβεστήρων ως και
- Πλήρης έλεγχος των χαρακτηριστικών της ανάρτησης όπως της σκληρότητας των ελατηρίων, της απόσβεσης, του ύψους κλπ., αναλόγως των καιρικών συνθηκών, του δρόμου, των απαιτήσεων του οδηγού και των δεδομένων από τους διάφορους αισθητήρες.
Αντί Επιλόγου
Στο δεύτερο μέρος του άρθρου θα παρουσιάσουμε όσο πιο περιληπτικά γίνεται, τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε ανάρτησης.
